Dzieje parafii

Ziemia Wieluńska zawsze była ważną częścią zarówno administracji państwowej jak i kościelnej. Pierwsza metropolia kościelna ze stolicą w Gnieźnie obejmowała obszar całego kraju. Wśród późniejszego rozbudowywania administracji kościelnej w Polsce, Ziemia Wieluńska pozostawała w granicach metropolii gnieźnieńskiej. Bulla papieża Innocentego II z roku 1136, wymienia ten obszar jako podległy arcybiskupowi gnieźnieńskiemu.

Data powstania kościoła nie jest wiadoma. Prawdopodobnie w XIV, lub XV wieku O.O. Paulini (wtedy w Wieluniu mieli swój klasztor; dziś są tam Siostry Bernardynki) wznieśli tu modrzewiowy kościół. Parafia wymieniona jest w 1403 r. W 1444 r. w dokumentach pojawia się imię plebana Jakuba. Kolejna wzmianka pochodzi z 1498 r. kiedy to miała miejsce wizytacja archidiakona z ramienia arcybiskupa gnieźnieńskiego.

Mapa Ziemi Wieluńskiej z przełomu XV i XVI wieku, potwierdza Dzietrzniki jako samodzielną parafię stanowiącą własność kościelną, a należącą do archidiakonatu wieluńskiego. Reformy administracji kościelnej, zapoczątkowane przez arcybiskupa Jana Łaskiego (w 1511 r.), włączają Dzietrzniki do dekanatu krzepickiego. Stan taki przetrwał do rozbiorów Polski.

Wiadomo na pewno, że w roku 1521 istniał już kościół parafialny pod wezwaniem świętej Katarzyny. Świadczą o tym dokumenty wizytacyjne arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego, do którego Dzietrzniki położone w ziemi wieluńskiej należały.

Kościół został konsekrowany przez biskupa Adama Górskiego w roku 1625 . Po wizytacji w 1669 r. zachował się pierwszy opis kościoła. Wiadomo że był to drewniany (modrzewiowy) kościół, kryty gontem, wyposażony w trzy ołtarze. Posiadał zakrystię i dzwonnicę, w nawie i prezbiterium znajdowała się ceglana posadzka. W 1730 r. wymieniono posadzkę na podłogę drewnianą. Przed rokiem 1744 została zbudowana nowa dzwonnica. Na początku XIX wieku zburzono wieżę lub odsunięto ją od ściany zachodniej, zbudowano albo wyremontowano (trudno to ustalić) dzwonnicę.

Parafia Dzietrzniki do roku 1818 pozostawała pod zarządem Zakonu Ojców Paulinów. W 1819 r. po kasacji zakonów, parafię przejęto pod administrację diecezjalną . Od 1850 r. była filią Pątnowa. W 1895 r. na odwrót, filią Dzietrznik był Pątnów. W 1908 r. obie parafie stały się niezależne.

W 1896 r. przybył do Dzietrznik ks. Wacław Kokowski, który uważał, że istniejący kościół jest za mały dla 3600 ludzi. Myślał o zbudowaniu nowego kościoła. Podobne stanowisko zajmowali wizytujący w tym samym roku wizytatorzy, którzy stwierdzili, że nowy kościół jest niezbędny. W 1900r. proboszcz ks. Wacław Kokowski zapoczątkował budowę nowego kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa.

plany murowanego kościoła

Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa jest murowany, na planie krzyża. Posiada trzy nawy. Zbudowany został w stylu neogotyckim nadwiślańskim. Wieża ma wysokość 40 m. Kościół ma 40 m długości, szeroki na 22m i wysoki na 18 m. (zobacz w Galerii)

Kamień węgielny wmurowano w 1901 r. (pod ścianą prezbiterium na jednym z kamieni cokołu jest wyryta data i inicjały ks. Kokowskiego) kiedy zgromadzono materiał przystąpiono do wykonania fundamentu, wokół starego kościoła z cokołem z kamienia. W 1902 r. poprowadzono mur. Jednak parafianie przestali dawać składki na budowę kościoła. Ks. Kokowski zrezygnowany przeszedł do innej parafii, zostawiając budowę swemu następcy. Na miejsce ks. Kokowskiego został mianowany w roku 1904 nowy proboszcz Feliks Bernard Poraj-Kobielski, który kontynuował prace swojego poprzednika. Prawdopodobnie w 1905 r. rozebrano całkowicie drewniany kościół.

W 1909r. ukończono budowę kościoła. W tym samym czasie przygotowując się do jego konsekracji wymurowano cztery ołtarze. Uroczystej konsekracji kościoła dokonał 19 września 1909 roku ksiądz biskup kujawsko – kaliski Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki.

 W 1914 r. wybuchła pierwsza wojna światowa. W styczniu i w marcu 1918 roku Niemcy ograbili kościół zabierając piszczałki organowe i dzwony.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, ks. Feliks Kobielski opuścił Dzietrzniki w 1919r. Następca jego został ks. Władysław Sikorski.

Bulla papieża Piusa XI (wydana w październiku 1925 roku) powoływała miedzy innymi nową diecezję, podległą metropolii krakowskiej, ze stolicą w Częstochowie. Granice nowej diecezji objęły między innymi południową część diecezji włocławskiej z Ziemią Wieluńską.

Odtąd też parafia Dzietrzniki w dekanacie wieluńskim należy do nowo powstałej diecezji częstochowskiej.

Kolejne lata to starania o rozwój parafii. Zarówno gospodarczo jak i duchowo. Ks. Sikorski wybudował nową plebanię, którą wykończył w 1935 r. W 1936 r. proboszczem został ks. Edmund Dyja, który administrował parafią do 6 października 1941 roku. Wtedy został aresztowany przez hitlerowców i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Tam po ośmiu lub dziewięciu miesiącach został zamordowany w czerwcu lub lipcu 1942 roku. Podobny los spotkał 32 kapłanów diecezji częstochowskiej. Na skutek zawieruchy wojennej parafia została bez pasterza. Parafianie w niedzielę i święta przekradali się do sąsiedniej parafii Ruda, lub także do odległej parafii Zajączki należącej do Okręgu Górnośląskiego.

Kościół parafialny w Dzietrznikach ograbiony został doszczętnie ze wszystkiego, co służyło kultowi Bożemu. Zamieniono go na magazyn zboża i skład amunicji. Plebanię zajęła żandarmeria niemiecka. W piwnicach plebanii przetrzymywano i torturowano więźniów. Tutaj też wielu ludzi zamęczono na śmierć. Na ścianach piwnicy zachowały się jeszcze napisy:

...tutaj byłem trzy dni torturowany - Antoni Pachnicki...

...26 IV 1942 byłem tu więziony wraz ze znajomymi...

...tu było czterech ruskich... (bardzo nieudolnie po polsku i ten sam napis w języku rosyjskim)

Na drugiej ścianie:

...Synku, żono, czy jeszcze was kiedyś zobaczę?...

...Brawo rodacy! Nie zapomnijcie mnie pomścić...

...Matko, proś Boga o moje ocalenie...

Nie wszystkie napisy dadzą się odczytać. Tu i ówdzie znajdują się tylko daty. (zobacz w Galerii)

 Parafia pozostawała bez kapłana do 14 lutego 1945 roku. Tego dnia przybył do Dzietrznik ks. Stanisław Grunwald. Mszy świętej nie można było sprawować ponieważ zniszczono wieżę i dach. Dzięki ofiarności parafian i staraniom duszpasterza życie religijne wracało do normalności. W 1946r. odnowiono wielki ołtarz. W tym też roku zostały zakupione dwa dzwony. Ks. Stanisław Grunwald administrował parafią do maja 1948 roku. Od maja 1948 r. parafią Dzietrzniki administrował ks. Leon Poprawa były więzień obozu Dachu. W 1962 r. zostaje przeprowadzony remont dachu kościoła. W tym samym roku wykonano radiofonizację kościoła .

Od lipca 1973 r. nowym administratorem parafii został ks. Mieczysław Zadwrony. W roku 1974 przeprowadzono Misje Święte. Efekt misji to spowiedź i komunia święta dla 8500 wiernych. W 1976r. zgodnie z zaleceniem komisji budowlanej przy Kurii Diecezjalnej w Częstochowie zostało przebudowane prezbiterium. Usunięto starą nadstawę drewnianą w ołtarzu głównym oraz starą drewnianą balustradę. 26 czerwca 1976 r. W Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa, ks. biskup Franciszek Musiel dokonał uroczystego poświęcenia nowego tabernakulum.

Od 18 października 1980 r. w parafią zarządzał nowy proboszcz- ks. Józef Zyszczak. Tragicznym wydarzeniem kończy się 1982 r. 31 grudnia w kościele parafialnym odbyły się ceremonie pogrzebowe ks. Leona Błaszczaka dzietrznickiego rodaka, który został w bestialski sposób zmasakrowany i zamordowany przez SB.

26 sierpnia 1984 r. kanonicznie objął parafię ks. Stanisław Matuszczyk. Zakończył swoją posługę w parafii 10 lipca 2011 roku. Od tego też dnia proboszczem jest ks. Tomasz Schabowicz.

Dziś na terenie parafii znajdują się miejscowości: Dzietrzniki, Grębień, Załęcze Wielkie, Kałuże, Kluski, Grabowa, Budziaki i Madeły. Funkcjonują dwa kościoły filialne: w Grębieniu (zabytkowy, drewniany kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej), oraz w Załęczu Wielkim (kościół p.w. Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej). Istnieją w parafii trzy cmentarze: w Dzietrznikach, Grębieniu i Załęczu Wielkim. Na terenie parafii znajduje się Zespół Szkół Samorządowych im. Króla Władysława Jagiełły w Dzietrznikach (przedszkole i szkoła podstawowa).